႐ိႈက္ခ္အိဗ္နိစီနာ (AVICENNA) (ရ.ဟ)

အစၥလာမုအလိုင္ကုမ္ဝရဟ္မသုလ္လာဟိဝဗရကဟ္

အစၥလာမ့္သမိုင္း ကိုသာမက ကမ ၻာ့သမိုင္းကိုပါ တစ္ေခတ္ဆန္းသစ္ေစခဲ့ျပီး ၾကီးမားလွတဲ့ေက်းဇူးေတြ
ျပဳခဲ့တဲ့ ေအာက္ေမ့ဖြယ္ရာ မုစ္လင္မ္္္ သိပၸံ ဝိဇၨာ စြယ္စုံပညာရွင္ ၾကီးေတြ နဲ႕ ညီအစ္ကိုေတာ္၊ ညီအစ္မေတာ္
မ်ားကို မိတ္ဆက္ ေပးခြင့္ရတာဟာ ကြၽန္ေတာ့္အတြက္ အလြန္ၾကီးက်ယ္တဲ့အခြင့္အေရးတစ္ခုပါ။

ဒီတစ္ၾကိမ္မွာေတာ့ ေဆးပညာရွင္ ၾကီးအေနနဲ႕ ကမ ၻာ့သမိုင္းမွာ ထင္ရွားခဲ့တဲ့ စြယ္စုံပညာရွင္ၾကီး
႐ိႈက္ခ္အိဗ္နိစီနာ (ရဟ္္မသုလႅာဟ္ အလိုင္ဟ္) နဲ႕မိတ္ဆက္ေပးပါရေစခင္ဗ်ား။ ဥေရာပ မွာ လက္တင္အမည္
"(Avicenna) အာဗာစဲနာ" နဲ႕ေက်ာ္ၾကားထင္ရွားခဲ့သူပါ။ ပညာရွင္ၾကီးဟာ သူ႕ေခတ္သူ႕အခါက
အၾကီးက်ယ္ဆုံးေသာ ေဆးပညာရွင္ နဲ႕ ဒႆနိကေဗဒပညာရွင္ ျဖစ္ခဲ့႐ုံမက နကၡတၲေဗဒ၊ ဓာတုေဗဒ၊
ဘူမိေဗဒ၊ ယုတၴိေဗဒ၊ သခၤ်ာပညာ၊ ႐ူပေဗဒ၊ စိတ္ပညာ၊ ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကြင္းေလ့လာသည့္ပညာ၊
ကဗ်ာအတတ္ စသည္တို႕ကို တစ္ဖက္ကမ္းလြန္ေအာင္ တတ္ေျမာက္ခဲ့တဲ့ ပညာရွင္ၾကီးတစ္ပါးပါ။
ပညာရွင္ၾကီးရဲ့အမည္အျပည့္ အစုံက အဗူအလီ အလ္ဟုစိုင္န္ အိဗ္နိ အဗ္ဒုလႅာဟ္ အိဗ္နိစီနာ ပါ။
ပညာရွင္ၾကီးရဲ့ ဖခင္ၾကီး ေနထိုင္ အမႈထမ္းခဲ့ရာ ဘလခ္လို႕တြင္ခဲ့တဲ့ ပါရွန္းျမိဳ႕တစ္ျမိဳ႕ကို အစြဲျပဳျပီး
အိဗ္နိစီနာဘလ္ခီ လို႕လဲ လူသိမ်ားခဲ့ပါတယ္။ ပညာရွင္ၾကီး ဟာ ပါရွန္း (အီရန္) လူမ်ိဳးပါ။ C.E ၉၈၀ ခန္႕မွာ
ပါရွန္းအင္ပါယာအတြင္းရွိ ဘုခါရာ ျမိဳ႕မွာဖြားျမင္ခဲ့ပါတယ္။ အသက္ ၁၀ ႏွစ္အရြယ္မွာ ကုရ္အာန္က်မ္းကို
ႏွလုံးသားထဲ သိမ္းဆည္းထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္တဲ့အလြန္ျမင့္ျမတ္ေသာ သာသနာ့ေက်းကြၽန္ "ဟာဖိဇ္"
ဆိုတဲ့ ဘြဲ႕ဂုဏ္ထူးကို ပိုင္ဆိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ပညာရွင္ၾကီးရဲ့ သာသနာ့လမ္းသြယ္ကေတာ့ "အိစ္မာအီလီ" ရွိအဟ္ ပါ။
ငယ္ရြယ္စဥ္မွာ ဘဲ အိႏၵိယသခၤ်ာပညာကို သင္ယူတတ္ေျမာက္ခဲ့ပါတယ္။ ငယ္ရြယ္သူေတြကိုစာေပသင္ၾကား၊
နာမက်န္းသူေတြကိုနယ္လွည့္ေဆးကုသေပးေနတဲ့ ပညာရွင္ တစ္ပါးထံမွာ ေဆးပညာ အခ်ိဳ႕ကိုသင္ၾကား ခဲ့ပါတယ္။
အစၥလာမ့္ ဥပေဒ သိပၸံပညာ (ေဖြကဟ္) ကို ဟနဖြီ ပညာရွင္ၾကီးတစ္ပါးျဖစ္တဲ့ ႐ိႈင္ခ္ အိစ္မာအီလ္အလ္ဇာဟိဒ္
ထံမွာဆည္းပူးခဲ့ပါတယ္။

ပညာရွင္ၾကီးဟာ ဂရိပညာရွင္ၾကီး အရစၥတိုတလ္ ရဲ့ တကၠကေဗဒ သေဘာတရားေတြကို မုစ္လင္မ္္
စြယ္စုံပညာရွင္ၾကီး အလ္ဖရာဗီ ေရးသားခဲ့တဲ့ အဖြင့္က်မ္းကတစ္ဆင့္ ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ ဆယ္ေက်ာ္သက္
အရြယ္မွာဘဲ ဒႆနိကေဗဒပညာကို စတင္ဆည္းပူးခဲ့ပါတယ္။ ဒႆနိကေဗဒ ကိုစတင္ေလ့လာစဥ္က
အေတြးအေခၚဆိုင္ရာ အခက္အခဲ ႐ႈပ္ေထြးမႈေတြနဲ႕ ၾကဳံရျပီး ဆက္လက္အေျဖမထုတ္ႏိုင္တိုင္း သူေလ့လာ
ေနတဲ့စာအုပ္ေတြကို အသာအယာထား၊ ဝုဇူျပဳျပီး စဂ်္ဒါ ျပဳရာဌာနကို သြား ဆြလားသ္ဝတ္ျပဳရင္း
အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ထံေတာ္ပါးကေန ညဏ္အလင္းေတာင္းခံေလ့ရွိခဲ့ပါတယ္။ သူအလိုရွိတဲ့ညဏ္အလင္း
ရေတာ့မွသာလွ်င္ ေတာင္းခံမႈကို အဆုံးသတ္ျပီး ျပန္လာေလ့ရွိပါတယ္။ ဘာသာတရားအလြန္ကိုင္း႐ိႈင္းခဲ့တဲ့
ပညာရွင္ၾကီးပါ။

အသက္ ၁၆ ႏွစ္အရြယ္မွာ ေဆးပညာ ကို စနစ္တက်စတင္သင္ယူခဲ့ပါတယ္။ ေဆးပညာဆိုင္ရာ သီအရီေတြ
သာမက၊သူ႕ရဲ့အားၾကိဳးမာန္တက္ မဆုတ္မနစ္ၾကိဳးစားမႈရဲ့ ရလဒ္အျဖစ္ ေဆးပညာဆိုင္ရာ ကုထုံးအသစ္ေတြကို
လည္းရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ အသက္ ၁၈ ႏွစ္အရြယ္မွာ အလြန္ကြၽမ္းက်င္တဲ့သမားေတာ္ အျဖစ္ကို
ရရွိခဲ့ျပီး သူ႕ရဲ့ေဆးပညာအရွိန္အဝါေၾကာင့္ စတင္နာမည္ေက်ာ္ၾကားလာခဲ့ပါတယ္။ သူဟာ လူနာအေတာ္
မ်ားမ်ားကို ေဆးကုသခ လုံးဝ မယူဘဲ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ကုသေပးခဲ့ပါတယ္။

ေခတ္သစ္ေဆးပညာ၏ဖခင္ တစ္ဦး အေနနဲ႕ ဥေရာပ က သူ႕ကို ယေန႕တိုင္အမွတ္ရဆဲပါ။ သူ႕ရဲ့
အထင္ရွားဆုံးက်မ္းၾကီးေတြက ဒႆနိကေဗဒနဲ႕ေဆးပညာရပ္ကို ပိုင္ႏိုင္စြာလႊမ္းျခဳံထားျပီး အေၾကာင္း
အရာ ေျမာက္ျမားစြာပါတဲ့"ကိသာဗုရွ္ရွိဖြာ" ေခၚ ကုထုံးက်မ္း၊ "အလ္ကာႏူန္ဖြိသ္သြိဗ္" ေခၚ ေဆးပညာဆိုင္ရာ
က်မ္းစု တို႕ပါဘဲ။ အဲဒီ "ေဆးပညာဆိုင္ရာက်မ္းစု" ဟာ ကမ ၻာ့ေဆးပညာသမိုင္းမွာ အေက်ာ္ၾကားဆုံး
ေသာက်မ္းေတြထဲက က်မ္းတစ္ဆူပါ။ အလယ္ေခတ္ ဥေရာပတကၠသိုလ္အခ်ိဳ႕မွာC.E ၁၆၅၀ အထိ
ျပဌာန္းစာအုပ္အျဖစ္ အသုံးျပဳခဲ့ပါတယ္။

ပညာရွင္ၾကီးဟာ ဒႆနိက ေဗဒနဲ႕ေဆးပညာက်မ္းမ်ားအျပင္ ႐ူပေဗဒ၊ ဓာတုေဗဒ၊ စိတ္ပညာ၊ ဘူမိေဗဒ၊
နကၡတၲေဗဒ၊ ယုတၳိေဗဒ အပါအဝင္ ကုရ္အာန္က်မ္းေတာ္ျမတ္ရဲ့ဋီကာ အခ်ိဳ႕ကိုလည္းျပဳစုခဲ့ပါတယ္။
ဒါတင္မကေသးပါ။ အင္ဂ်င္နီယာပညာရပ္နဲ႕သက္ဆိုင္တဲ့ စက္မႈဆိုင္ရာ ကိရိယာေတြနဲ႕ပတ္သတ္ျပီးလည္း
ေရးသားအလင္းျပခဲ့တာေတြရွိပါတယ္။ ကဗ်ာအေတာ္မ်ားမ်ားလည္း ဖြဲ႕ဆိုခဲ့သူပါ။ ပါရွန္းကဗ်ာဆရာၾကီး
ဆိုတဲ့ ဝိေသသ ေအာက္မွာလည္း သူဟာ ထြန္းေတာက္ခဲ့သူပါ။ အီရာန္ ႏိုင္ငံရဲ့အမ်ိဳးသားသူရဲေကာင္းအျဖစ္
ယေန႕တိုင္ သူ႕ကိုအမွတ္ရစဲပါ။ သူ႕ရဲ့ပုံတူ ပန္းခ်ီေတြ၊ ႐ုပ္တုေတြဟာ အီရာန္ႏိုင္ငံတစ္လႊားအႏွံ႕ပါဘဲ။
လကမ ၻာေပၚရွိတြင္းၾကီးတစ္တြင္း (crater) ကို သူ႕ကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႕ "အာဗာစဲနာ ခရတာ"လို႕
အမည္ေပးထားပါတယ္။ အီရာန္ႏိုင္ငံ ဟမဒါန္ျမိဳ႕ရွိ "ဗူအလီစီနာတကၠသိုလ္"၊ တာဂ်စ္စတန္ႏိုင္ငံရဲ့ ျမိဳ႕ေတာ္
ဒုရွန္ဘာ က "အိဗ္နိစီနာ တာဂ်စ္ႏိုင္ငံ ေဆးပညာတကၠသိုလ္"၊ ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံ ကရာခ်ိျမိဳ႕ရွိ "အိဗ္နိစီနာေက်ာင္း"၊ အာဖဂနစၥတန္ ဘလ္ခ္ ခ႐ိုင္ရွိ "အိဗ္နိစီနာဘလ္ခ္ေဆးပညာေက်ာင္း" ၊ ဖိလစ္ပင္းႏိုင္ငံမရဝီျမိဳ႕ရွိ "အိဗ္နိစီနာေက်ာင္း" တို႕ဟာသူ႕အမည္ကို ဂုဏ္ျပဳ အစြဲျပဳ အမည္ေပးထားတဲ့ တကၠသိုလ္၊ေက်ာင္းေတြပါ။ ပညာရွင္ၾကီးရဲ့ ေမြးဖြားရာအရပ္ "ဘုခါရာ" ကို အုပ္စိုးခဲ့တဲ့ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ က ၁၀၀၀ခုႏွစ္ေျမာက္ အာဗာစဲနာ ေမြးေန႕ကို ၁၉၈၀ ခုႏွစ္မွာက်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပါရတ္စ္ (ပဲရစ္) ယူနီဗာစိတီ ရဲ့ အာဗာစဲနာေဆးပညာမဟာဌာနခန္းမေဆာင္ မွာ ေလးစားဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႕ ပညာရွင္ၾကီးရဲ့ပုံတူ ပန္းခ်ီကား ခ်ိတ္ဆြဲထားပါေသးတယ္။

ပညာရွင္ၾကီးဟာ C.E ၁၀၃၇ ခုႏွစ္၊ ပါရွားျပည္ (ယခုအီရန္ႏိုင္ငံ) ဟမဒါန္ျမိဳ႕မွာ အလႅာဟ့္အမိန္႕ခံယူေတာ္မူ
ခဲ့ပါတယ္။ ကြယ္လြန္ခ်ိန္မွာ အသက္ ၅၈ ႏွစ္ပါ။ ယာ......အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ ဒီပညာရွင္ၾကီး (ရဟ္္မသုလႅာဟ္
အလိုင္ဟ္)ကို ဂ်ႏၷဟ္သုလ္ဖိရ္ေဒါစ္မွာအလြန္ျမင့္မားတဲ့ အဆင့္အတန္းေပးသနားေတာ္မူပါ။ အာမီးန္................။

စြယ္စုံပညာရွင္ၾကီးေတြရဲ့ ဘဝနဲ႕ပညာ အေၾကာင္းကို သူတို႕ရဲ့ ေျခဖဝါးမွာ အမွတ္တမဲ့ကပ္တဲ့ ေျမမႈန္႕တစ္မႈန္႕
ေလာက္ေတာင္ အေရးမပါလွတဲ့ကြၽန္ေတာ့္လို လူမ်ိဳးက အျပည့္အဝ ခ်ီးမြမ္း ေရးသားတင္ဆက္ႏိုင္ဖို႕ဆိုတာ
လုံးဝမျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ကိစၥပါ။ သို႕အတြက္ေၾကာင့္ ဒီေလာက္ဘဲ ေရးသားျပီး ဒီပညာရွင္ၾကီးနဲ႕ မိတ္ဆက္ေပးျခင္းကို
ရပ္နားလိုက္ပါ့မယ္။ စာ႐ႈ အသိယူသူ ေတြအေနနဲ႕ ဒီပညာရွင္ၾကီး ေတြရဲ့ အေၾကာင္းကို ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က်
ေလ့လာၾကျပီး မိမိ ရရွိသမွ် အသိေတြကို ကြၽန္ေတာ္အပါအဝင္အမ်ားအက်ိဳးအတြက္ေဝမွ်ၾကပါလို႕ အႏူးအညြတ္
ေတာင္းဆိုပါတယ္။

ေလးစားပါတယ္ဗ်ာ
The Sage